Sivil toplum örgütleri dijital alanda aktif olmaya çalışırken bunun ne kadar emek yoğun bir süreç olduğunu keşfediyor. Özellikle küçük örgütler, yeterli insan kaynağına sahip olmadıkları için hızlı tepki vermek konusunda, sürekli özgün içerik üretmek gereken sosyal medya iletişiminde yetersiz kalabiliyorlar. Hele bir de kampanya zamanıysa bu yetersizlik daha da öne çıkabiliyor. Bunu aşabilmek için “sosyal medya elçileri” yaratmak, düzenli olarak veya önemli dönemeçlerde onların desteğiyle içeriği ve mesajı yaygınlaştırmak iyi bir yol olabilir.
Sosyal medya elçileri, sivil toplumun, kurumların, siyasi partilerin, toplumda etkileme gücü olanların mesajlarını ve yaklaşımlarını maddi bir çıkar beklemeden yaygınlaştıran insanlardır. Troll’ler ile elçiler arasındaki ilk fark iyi niyettir. Zaman zaman elçiler de çok sert olmaya başlasa bile esasında inandıkları için iyi niyetle sosyal medya iletişimi yaparlar. Troller ise gerçekleri bilerek çarpıtan, çoğunlukla bir çıkar ilişkisi içinde olan insanlardır ve kötü niyetlidir.
Sosyal medya elçileri iyi niyetle hareket ettiği için ikna gücü de yüksektir. Elçiler bizlerin takip ettiği, sosyal medyada arkadaşımız olan insanlardır zaten. Yani bizler için onlar güvenilir kaynaklardır. Aslında hepimiz önem verdiğimiz çeşitli içerikleri paylaşırken, insanları bir fikre ikna etmeye, dikkatlerini bir konuya çekmek isterken birer elçi oluyoruz. Savunduğunu yaygınlaştıran kişilerdir elçiler.
Sivil toplum, hak mücadelesi verenler nasıl sosyal medya elçisi yaratır ve onlardan faydalanır açıklamaya çalışalım. Eksiklikleri ve deneyimlerinizi yorum olarak bırakırsanız ne kadar harika olur.
Tanım ve İlk Adım
Sosyal medya elçisi, sizin belki de hiç karşılaşmadığınız, ama sizin amaçlarınızı destekleyen ve mesajınızı yaygınlaştıracak kişilerdir. Bu insanlar için sizin güvenilirliğiniz ilk sırada gelecektir. Kolay değil, sosyal medya elçiniz olacaklar! Bunu sağlayacak kadar şeffaf, gerçek ve ikna edici olmalısınız. Bunu başardığınızı düşündüğünüzde bağ kurabilirsiniz.
Onların bir parçası olacakları, kendilerini bağ kurmuş hissedecekleri bir kimlik olmalı. Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde kullanılan #teamİNCE #AKsevda gibi hashtag’leri profillerine yazanları düşünün mesela. Siz bu sefer bir taraftarlık üretmeye değil, destekçi arayacaksınız ama elçilerin bunu dijital kimliklerinin bir parçası haline getirecekleri hashtag’ler düşünebilirsiniz. Bunu yaparken sosyal medyada olan her şeyde yaptığınız gibi ilham almaktan çekinmeyin.
Sosyal Medya Elçilerini Çağırmak
Kapsamı geniş tutarak işe başlamak lazım. Bugüne kadar etkinliklerinize gelenleri, size bağış yapanları, bir toplantıda tanıştıklarınızı, örgütünüzü sosyal mecralarda takip edenleri ele alabiliriz. Bu insanların e-posta adresleri sizde var değil mi? Eğer onlara gerektiğinde ulaşacağınızı söylediyseniz ve rızalarını aldıysanız bu adresleri bir liste haline getirin. Hala tanışmadıysanız bir toplu mail sistemine üye olun. Türkçe arayüzü olan Inbox Mail Marketing‘e TechSoup Türkiye üzerinden indirimli ulaşabilirsiniz. Dilerseniz MailChimp gibi diğer seçenekleri de düşünebilirsiniz. Bu programlar üzerinden bir çağrı yayınlayın ve yardıma ihtiyacınız olduğunu veya artık dijitalde de olduğunuzu söyleyin.
Bu çağrıda “elçi” kelimesini kullanmanız gerekmiyor. Destekçi veya sizin için ne uygunsa onu seçebilirsiniz. Elçilerin ne yapması gerektiğinden mutlaka söz edin. Bir hashtag’i yaygınlaştırmak mı, görsel üretmek mi, görüş vermek mi? Beklentinizin sınırlarını mümkün olduğunca net ifade edin. Bu çağrınız aynı zamanda web siteniz veya blogunuzda da mutlaka yer alsın. Tabii sizinle iletişim kurmaları için de bilgileri eklemeyi unutmayın.
Elçileriniz ortaya çıkmaya başladıkça onlarla bir grupta konuşmaya devam edebilirsiniz. Facebook grupları, Slack kanalları, mail grupları gibi size uygun mecrayı seçebilirsiniz.
Kullanılabilir Materyal Üretmek
Sosyal medya elçileriniz de size kullanabileceğiniz içerikler yaratacaktır ama ilk adımı siz atmalısınız. Kampanyanızla, amacınızla ilgili görseller hazırlayın. Görsellerin üzerinde çok kalabalık olmasına gerek yok ama sizi ayırt edecek #Hashtag mutlaka yer alsın. Görsel hazırlama konusunda hiç tecrübeniz yoksa etrafınızdan destek alabileceğiniz gibi Canva veya Crello ile çok iyi görseller hazırlayabilirsiniz. Unutmayın sadelik iyidir, örneklere göz atmak da…
Elçilere Ulaşmak
E-posta ile işe başladınız ama çok fazla geri dönüş alamadığınızı varsayalım. Çok yaygın olmayan sosyal medya hesaplarınız olabilir ama bu yaygınlığı sağlamanıza katkı sunacak büyük hesaplar var. Amacınızı, ne yapmak, neye ihtiyaç duyduğunu anlatan kısa mesaj ve görselleri bu hesapların paylaşmasını, RT yapmasını isteyerek normalden fazla sayıda insana ulaşabilirsiniz. Bu insanlar “sosyal medya elçi adayları” olacaklar. Sizin mesajınızı gördüklerinde harekete geçmeden önce sizinle, kampanyanız ve amacınızla ilgili daha fazla bilgi edinmek isteyebilirler. Bu bilgilerin online olarak kolay erişebilir olmasını sağlamalısınız.
Elçilerinize Teşekkür Edin
Sizin #hashatag’inizle yapılan her paylaşımı RT’lemeniz, paylaşmanız gerekmiyor. Hatta sayı çoğalırsa takipçileriniz sıkılabilir ama mutlaka beğenin bu paylaşımları. Gerekliyse açıklama yapın, soru sorun, fazlasını söyleyin. DM, özel mesaj gibi yollarla gerekli gördüğünüzde iletişim kurmaktan çekinmetin. Tek tek teşekkür yazmanız değil ama gördüğünüzü hissettirmeniz önemli. Belli zamanlarda “destek verenlere teşekkürler” gibi ifadeler için de cimri davranmaya gerek yok.
Çeşitliliği Kabullenmek
Sizin bir kampanyanıza destek verenler her konuda sizin gibi düşünen kişiler olmayacak. Örneğin siz nükleer santrallere karşı bir kampanya yürütürken sizin sosyal medya elçileriniz olan bir elçi çalıştığınız doğa koruma bölgesi için hiçbir fikre sahip olmayabilir veya bambaşka düşünüyor olabilir. Onları kampanyanızın dışına itecek bir tutum sergilemek yerine kapsayın ve dönüşebileceklerine inanın. Belki zaman alacak, belki de doğru mesajı henüz iletememiş olabilirsiniz.
Öte yandan sosyal medya elçileriniz çok farklı hassasiyetlere sahip insanlar da olacak. Bu farklılıkların, hassasiyetlerin neler olabileceği konusunda çalışın ve bunları kapsayın. Kapsadığınız ve kapsamadığınız her şeyin size etkisi olacak. Bir hak mücadelesi her fikre eşit mesafede değildir, ancak eşitlikçi değerleri benimsemiştir. Yani bir ırkçıya tahammül etmeniz gerekmez ama bir LGBTİ+’nin dışlanabilmesine de müsade edemezsiniz.
Siz de Başkasına Destek Verin
Sizler de tıpkı elçileriniz gibi size yakın olabilecek konularda destek verin. O mesajın yayılmasını sağlamaya çalışın. Uygun olan kampanyaları, fikirleri kendi süzgecinizden geçirerek STÖ hesaplarından da destekleyebilirsiniz.
Takip Edin
Sizin sesinizi yaygınlaştıran bazı elçilerinizi takip edebilirsiniz. STÖ hesaplarının takipçileri mutlaka resmi hesaplar olmak zorunda değil, ancak STÖ adına takip ettiğiniz için o hesapları mutlaka inceleyin. Sizin genel bakışınızla arasında uçurum olan hesapları değil, sizinle yakın hesapları takibe alın. Unutmayın her destek vereni takip etmek zorunda değilsiniz ama farkında olmaya çalışmalısınız.
Güncel Olanı Bilin
Sosyal medyada güncel konuları, dönemsel olarak ortaya çıkan espirileri, yaklaşımları mümkün olduğunca izleyin ve dilinize uygunsa, konunuz izin veriyorsa kullanın. Twitter’da TT’de olanları düzenli takip etmeye gayret edin. Uygun olanlarda etkileşim yaratacak içerikler paylaşın.
Uzun Vadeli İlişkiler Şart Değil
İnsanlar sizin tek bir kampanyanız için harekete geçebilir ama bu sizin her mesajınız için de harekete geçmek zorunda olduklarını söylemez. Bu ilişkiyi uzun vadeli hale getirmeye çalışmamız gerekir ama bu olmadığında da moralinizi bozmanız gerekmez. Bazı kampanyalarda ne kadar isterseniz isteyin ilişkiyi uzun vadeli bir ilişkiye dönüşmeyebilir.
Bilgilendirin – Güncel Tutun
Sosyal medya elçilerinizi yarattıkları değişimle ilgili bilgilendirin. Gelişmelerle ve kendinizle ilgili her yönden şeffaf olun. Kampanyadaki gelişmeleri, sosyal medyadaki değişimi onlarla paylaşın. Bunu yaparken yeni hedefler de belirleyebilirsiniz ve onların güçlerini daha işlevsel olacağına inandığınız yöne kanalize edebilirsiniz.
Nükleer santral örneğinden devam edersek, konuyla ilgili yaptığınız çalışmalar neticesinde bir yürüyüş düzenleyecekseniz içeriklerin o yürüyüşe davet etmeye dönüşmesini isteyebilirsiniz veya TBMM’deki çevre komisyonu üyesi olan milletvekillerinin sosyal medya hesaplarını paylaşıp onlara dönük mesajlar paylaşmalarını da… Kampanyanın neye ihtiyacı olduğunu düşünüyorsanız sosyal medya elçilerinizi de buna göre organize etmeye çalışmalısınız.
Tüm bunları özetlemeye çalışırsam şunları not edebilirim:
- Mesajınız: Net olarak ifade ettiğiniz bir mesajınız olmalı. Bu bir tweet’ten uzunsa kısaltmalısınız. Sosyal medya elçileri bu mesajı kendilerine göre değiştirebilmeli. Hatta bunu teşvik edin, çünkü farklı anlatım biçimleri farklı hedef kitlelerin konuyla bağ kurmasını sağlayacak.
- Beklentiniz: Sosyal medya elçilerinden ne beklediğinizi, onların kampanyanıza ne katacağını açıklıkla ifade edin.
- İçerik kılavuzları: Kullanılacak linkler, hashtag’ler, görseller bir arada olmalı ve bu kılavuz erişilebilir bir şekilde web sitenizde yer almalı.
- Güncel olanı takip etmeli, gerektiğinde kampanyaya yön vermeyi unutmamalısınız.
- Size uygun olan başka konularda da elçilerinizin önceliklerini gözetmeli, kapsayıcı olmalısınız.
- Teşekkür etmeyi unutmayın
Sosyal medya elçileriyle bağ kurmak için başka neler olabilir? Deneyimlerinizi yazarak yazıyı zenginleştirmeye destek olursanız çok sevinirim.
Bu yazı çok şey değiştirdi benim için, bizim için. Eğitiminize de katılmıştım yararlı ve yenilikçi bir vizyonunuz var. Daha sık takip edeceğim. Merak ettiğim bir konu ise reklam bütçesinin gerçekten küçük olmasının sorun yaratıp yaratmayacağı.
Ali Bey çok teşekkür ederim. Reklam bütçesi ne amaçladığınızla yakından ilgili, ancak küçük bütçeler sivil toplum için fark yaratabilir. Hangi konuda, nasıl bir hedef kitle için, ne amaçladığınızı bilmeden çok net bir şey söylemek mümkün olmaz ama küçük bütçelerle birkaç reklam vererek bunun neleri değiştirdiğini görebilirsiniz. Sayfanıza gelen trafiğin arttığını, beğenilerin yükseldiğini göreceksiniz. Yalnız hedeflemede mümkün olduğunca spesifik bir kitle belirlemeye çalışın. Buna ilişkin internette çok fazla kaynak bulabilirsiniz.