Özgür Mehmet Kütküt
Webrazzi’nin haberine göre Doğan Online, idefix’i satın aldı. Bu demek oluyor ki, Türkiye’deki online kitap pazarının büyük bir kısmına Doğan Holding yön verecek ve bu bağımsız yayıncılığı ister istemez etkileyecek. D&R’ın yanında idefix’i nasıl konumlandıracaklarını göreceğiz. Bir diğer önemli nokta ise Hanzade Doğan’ın daha önce ilan ettiği Doğan etiketli bir e-kitap okuyucusunun pazara girişi idefix ile güçlü bir biçimde sağlanacak.
Bildiğiniz gibi Türkiye’de Nook ve Kindle cihazlar satılmıyor, ancak yurtdışından çeşitli yöntemlerle cihazları Türkiye’ye getirerek kullanabiliyorsunuz. Bu cihazlardaki pek çok özelliği de ABD üzerinden bir proxy’e bağlanarak kullanmanız mümkün oluyor ve haliyle bunun yerine reeder gibi daha alt segmentteki ürünler tercih edilir oluyor pek çok kullanıcı açısından. Doğan’ın bir e-kitap okuyucuyu piyasaya sürmesi reeder’ın yanında bir alternatif sunmak anlamına gelecek ve muhtemelen Türkiye’de e-kitap okuyucu pazarına Doğan hakim olacak. Bu hamleye karşı verilebilecek en net yanıt ise Amazon veya Barnes&Nobles’ın Türkiye’ye girmesi olabilir, ki Amazon’un büyük bir yayın dağıtım firmasıyla görüştüğü sır değil. Bunun gerçekleşmesi halinde Türkiye e-kitap pazarı oldukça hareketlendirecek.
Bunların ötesinde Doğan’ın online kitap satışında lider olmasının da anlamları olacaktır. Bağımsız yayıncılık için bir fare kapanı oluşabilir diye endişe ediyorum. Belki hatırlarsınız, D&R’larda içeriği sebebiyle Bir+Bir satışı yasaklanmıştı. Bu yasağı aklımızda tutarsak bundan sonra Türkiye’nin en büyük online kitapçısı idefix’te aradığımız bazı şeyleri bulamama ihtimalimiz olabilir. Elbette alternatif satış kanalları, siteleri vb ortaya çıkar diyebilirsiniz ancak yayıncılıkta uzun zamandır sorun herkesin baktığı yerde her yayının içerik sebebiyle bulunamaması. Başka satış mecraları bu sorunu da çözmüyor. Özetlersek Türkiye’de kitap-market zincirlerinde kitabınız içeriği sebebiyle yer alamayabiliyor. İçerik engelini aşarsanız bu marketler bu sefer de sizden rafa çıkmanız için para istiyorlar. Bunları aşmak için yöntemler de elbette ortaya çıktı. Yayıncılığın sol kulvarında ilerleyen bazı yayınevleri Punto Dağıtım altında birleşti ve “okurun aradığı yazarları kitap-marketlerinizde satmak istiyorsanız diğer yayınlarımızı da almak zorundasınız” dediler. Punto’daki yayınevlerinden kitabı çıkan “çok satan” yazarlar sayesinde bu tip kitap-marketlerde farklı yayınlar yer aldı. Yine de bunlar Bir+Bir gibi muhalif yayıncılığın en iyilerinin satışı sağlayamıyor. Bağımsız durmayı seçenleri D&R gibi kitap marketler saf dışı etti.
Bu durum ister istemez farklı fikirleri yayan ve çok okunmayan yayınların okurla temas edeceği noktaları azaltıyor. Yani piyasanın istediğini satmasıyla beraber kimi yayınlar görünmezleşiyor, okura ulaşamıyor. Burada ne talebe bakılıyor, ne de içeriğin kalitesine. idefix’in satışına bir de buradan bakarsak, yayıncılığın online satış mecralarında yeni sorunlarla karşılaşacağını ve bağımsız yayıncılık için internet kitapçılarının henüz bir özgürlük anlamına gelmediğini söyleyebiliriz.
